Eldgos og aska
Hvar verða eldgos?
Heildargosbelti Íslands hefur verið sundurgreint í átta belti.
Eldfjöllin merkt á kortinu eru vöktuð. Nánari upplýsingar um kortið og litakóðana er að finna á heimasíðu veðurstofunnar. Hekla, Katla, Eyjafjallajökull og Grímsvötn eru sérstaklega vöktuð. Litakóðinn er skilgreindur skv. litunum 5. Kortið sýnir stöðuna á eldfjöllunum 3. febrúar 2025.
Litakóðar eldstöðva
GRÁTT
Eldstöðin virðist óvirk. Vöktun er þó lítil og því er ekki hægt að fullyrða að svo sé.
GRÆNT
Virk eldstöð, engar vísbendingar um að gos sé væntanlegt, eða, eftir að virknin hefur verið lækkuð frá hærra stigi:
Umbrot eru talin afstaðin og engar vísbendingar um að gos sé væntanlegt.
GULT
Eldstöðin sýnir merki um virkni, umfram venjulegt ástand. eða, eftir að virknin hefur verið lækkuð frá hærra stigi: Umbrot hafa minnkað markvert en vel er fylgst með, ef vera kynni að þau aukist á ný.
APPELSÍNUGULT
Eldstöðin sýnir aukna virkni og vaxandi líkur á eldgosi, eða, eldgos er í gangi, þó með lítilli eða engri öskuframleiðslu.
RAUTT
Eldgos er yfirvofandi eða hafið – líklegt er að aska berist upp í lofthjúpinn, eða, eldgos stendur yfir og veruleg aska berst upp í andrúmsloftið.
Viðbrögð við öskufalli
Þegar skyggni er orðið fáir kílómetrar vegna öskufoks og klukkustundarmeðaltal svifryks fer yfir 400 µg/m3 (athuga, erfitt er að fastsetja nákvæma tölu) er rétt að hafa eftirfarandi í huga:
- Forðast langvarandi útiveru. Þeir sem nauðsynlega þurfa að dvelja langdvölum úti við ættu að íhuga að nota grímur. Ekki er nauðsynlegt fyrir fullfrískt fólk að nota grímu þegar farið er á milli staða, s.s. út í búð eða þess háttar.
- Ekki er mælt með langvarandi útiveru barna né að ungbörn sofi úti í vagni.
- Íþróttaiðkun og útivist sem felur í sér áreynslu, s.s. hlaup/skokk og erfiðar gönguferðir, geta valdið óþægindum í öndunarfærum. Stjórnendur íþróttaviðburða ættu að íhuga frestun móta við þessar aðstæður, sérstaklega þegar börn eiga í hlut.
Um rykgrímur:
- Almennt er mælt með P2 síum til að verjast gosösku. Ekki er talin þörf á notkun P3 grímna. Mjög einstaklingsbundið er hversu vel fólki gengur að nota rykgrímur og sumum þykja P2 grímurnar óþægilegar. Minnsta mótstaðan er í P1 síum og fyrir fólk sem finnst óþægilegt að anda gegnum P2 síu er P1 sían vissulega kostur því hún heldur þó frá um 80% af rykinu.
Ekki eru alls staðar svifryksmælar en þegar skyggni er orðið fáir kílómetrar vegna öskufoks er mikið svifryk á ferðinni.
Nánari upplýsingar um áhrif eldgosa á fólk er að finna í grein læknablaðsins.
Upplýsingar um loftgæði eru að finna á: umhverfisstofnun.is
